مدارک و شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد یکی از دلایل اصلی شکست برنامه‌های توسعه این است که برنامه‌ریزان توسعه از توجه به دانش بومی و کاربرد آن صرف‌نظر کرده‌اند. این افراد اغلب توانایی شناخت دانش و معرفت جامعه روستایی را ندارند، این مسأله به خصوص در کشورهای در حال توسعه مصداق پیدا می‌کند. برنامه‌ریزان و متخصصان مسائل روستایی باید توجه داشته باشند که جامعه روستایی سالیان سال بر اساس تجربیات و دانش‌های محلی خود روزگار گذرانده‌اند. از آنجا که بی‌توجهی به دانش بومی مناطق روستایی به مثابه اتلاف منابع عظیمی از هوش، استعداد و توانایی است، لذا باید دانش بومی و دانش رسمی در تمام ابعاد با یکدیگر تلفیق و تجمیع شوند؛ زیرا این دو دانش با یکدیگر هیچ‌گونه تضاد ذاتی ندارند و بر اساس منطق و فرد انسانی شکل می‌گیرند. روش تحقیق به کاربرده شده در این پژوهش به صورت کتابخانه‌ای و توصیفی است. فرایند به هم پیوسته توسعه کشاورزی و عمران روستایی در ایران نیز به طور ریشه‌ای نیازمند آگاهی بسیار روستاییان از دانش و مهارت‌های پیشرفته و فناوری‌های مناسب در زمینه‌های مربوط است. در عین حال، آغاز شدن و ادامه یافتن این فرایند نیز به تسلط علمی- عملی آموزش‌دهندگان بر دانش و فناوری‌های پیشرفته در زمینه‌های تخصصی وابسته است. این هم در حالی است که تجربه‌های بسیار در طی زمان و مکان‌های بیشمار نشان می‌دهد که سرانجام این فرایند نیز در گرو آشنایی کامل آموزش‌دهندگان با دانش بومی و اشراف آنان بر مهارت‌های عملیاتی در صحنه‌های اجرا و عمل است. از طرفی یکی از مهم‌ترین موارد ضرورت توجه به مسئله دانش بومی، تحقق اقتصاد مقاومتی است. تحقق اقتصاد مقاومتی صرفاً با مشارکت مردمی امکانپذیر است و لاغیر. دانش بومی بنا به ماهیتش که متکی به منابع و توان محلی است، به سرمایه کمتری نیاز دارد و با دانسته‌های جامعه محلی انطباق بیشتری دارد. لذا مشارکت مردمی و استفاده از دانش مردمی در برنامه‌های توسعه روستایی می‌تواند راهکار مناسبی محسوب گردد.
واژگان کلیدی: دانش بومی، دانش رسمی، برنامه‌ریزان توسعه، برنامه‌ریزی روستایی، اقتصاد مقاومتی
