مبانی روان‌شناختی خانواده و رابطه زن و شوهر با تاکید بر حقوق عاطفی متقابل

خانواده، تنها نهاد فطري، طبيعي، بي‏بديل و جاودانه بشری است و همه نهادهای اجتماعی برای استحکام خانواده تأسیس می‌گردند. نظام خلقت الهی بر زوجیت استوار است و ذات اقدس احدیت همه‏ی پدیده‏ها و شگفتی‏های هستی را بر پایه زوجیت و کفویت می‏آفریند. خانواده، دو رکن اساسي دارد، زن و شوهر؛ و فرزندان - اگر باشند-، هبه‏ي الهي (امانت و هديه) هستند. خانواده با پيمان عرشي ازدواج و ميثاق مقدس همسري زن و مردي هوشمند، آگاه، توانا، متعهد و مسئولیت‌پذیر، با اراده و انديشه نيل به آرامش حقيقي و تجربه‏ي خوشبختي به معناي دقيق آن بنا مي‏گردد. چراکه غايت زوجيت، رسيدن به آرامش جاودان است و خوشبختي يعني برخورداري از احساس مملو از آرامش و دل‏آرامي و امنيت درون. بی‌تردید، آرامش روان و بستر شکوفايي مطلوب وجود، همه در خانواده هموار مي‏گردد. چرا که انسان همواره از دو موهبت و منبع اصلی آرامش بهره‌مند می‌گردد: یاد خدا و آرامیدن در کنار همسر آرامشگر. اصلي‏ترين مؤلفه‏هاي سلامت و تعالي جوامع بشري را مي‏بايست در کانون خانواده و ارزش‌های حاکم بر آن جستجو نمود. خانواده‏ي مطلوب و متعادل و متعالي، خانواده‏ي خوشبختي است که همسران آرامشگر، در تحقق بخشيدن به غايت زوجيت که همانا نيل به آرامش جاودان است، زيباترين، گيراترين و پرجاذبه‏ترين رابطه‏هاي متقابل را به نمايش مي‏گذارند و کانون خانواده را به بوستان پرنشاط زندگی و آموزشگاه پويا و بي‏بديل عروس‏پروري و دامادپروري مبدّل مي‏نمایند. نگاه انتزاعي به دنياي کودکان و نوجوانان، مجزا ديدن نوجوانان و جوانان از نهاد خانواده، طراحي و اجراي برنامه‏هاي خاص بدون لحاظ نمودن ارزشمندي، اثربخشي، قدرت و اقتدار خانواده براي جوانان نمي‏تواند سرانجام چندان مطلوبي داشته باشد. پس، بايد همه را در خانواده ديد و با خانواده ديد و می‌بایست نگاهمان نگاه خانواده بنياد و خانواده‏محور باشد. از این جهت شايسته و بايسته آن است که همه‏ي برنامه‏هاي ملي و بين‏المللي، همه‏ي قوانين مدني در حوزه‏هاي گوناگون، عمدتاً خانواده محور بوده و صلابت و تعالي خانواده‏ها را مدنظر قرار دهد. به منظور دستیابی به هدف غایی ازدواج که همانا نیل به کمال آرامش و تجربه خوشبختی است، اساسی‌ترین مؤلفه‌های احساس آرامش را می‌بایست در جاذبه‌های عاطفی و روانی زوجین و حاکمیت حقوق حقّه عاطفی زوجین جستجو نمود. چراکه اصلی‌ترین ریشه‌های همسرگریزی، همسر ستیزی، جدایی و طلاق را در گستره جهان در غلبه دافعه‌های روانی، رفتاری و نفسانی زوجین پدیدار می‌گردد. از این رو بایسته و شایسته است که زن و شوهر همواره در اندیشه حُسن تأمین نیازهای فطریِ عاطفی و روانی یکدیگر باشند. بدیهی است با توجه به فلسفه و هدف غایی ازدواج ، تلاش در تأمین نیازهای فطری عاطفی و روانی در گستره حیات مشترک، به هیچ وجه تعطیل‌بردار نیست. زن و شوهر همواره نیاز به نوازش و آرامشگری بصری، صوتی و حسی/ لمسی همدیگر دارند. به عبارت دیگر از جمله حقوق حقه عاطفی متقابل زوجین نوازشگری و رامشگری بصری و صوتی می‌باشد و انتظار می‌رود همیشه زن و شوهر در شرایط و موقعیت‌های مختلف دل آرام‌ترین نوازشگری حسی، زیباترین نگاه و دلنوازترین صوت و کلام را تقدیم همدیگر نمایند. تأکید پيامبر اعظم صلی‌الله عليه و سلم در به زبان آوردن مکنونات دروني و ابراز محبت قلبي در حقيقت برخاسته از نياز فطري و اساسي انسان به خصوص همسران به زبان تأیید، تشويق، ترغيب و تکريم و محبت است و این مهم از حقوق حقه عاطفی زوجین است. چرا که همه‏ي انسان‏ها فطرتاً محبت‏پذيرند و اخم‏گريز، تأیید طلب‏‏اند و تکذيب‏ستيز، تکريم‏پذيرند و تحقيرگريز. در کلام حق تعالی نزدیک‏ترین و محرم‏ترین و محق‌ترین انسان‏ها در گستره‏ی حیات زن‏ها و شوهرها می‏باشند. چنین نزدیکی و محرمیت‏ها را خالق منان در قرآن کریم بدین صورت توصیف می‏فرمایند: هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُم وَ انتُم لِبَاسٌ لَّهُنَّ، زن و شوهر لباس و مصونیت بخش روانی و جنسی همدیگر هستند. این زیباترین و در عین حال کامل‏ترین تعبیری است که خالق منان، تصویرگر جسم و روان انسان، در ارتباط با نحوه‏ی روابط زن‏ها و شوهرها بیان فرموده است.
واژگان: خانواده، ازدواج، آرامش، جاذبه، حقوق عاطفی