معنویت و شیوه‌های ارتقاء آن در جوانان

پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی رشد و تحول معنویت در جوانان انجام شد. بررسی ارتباط معنویت با سایر سازه‌های روان‌شناختی از جمله بهزیستی جسمی و روانی و همچنین شناسایی عوامل آسیب‌زا بر معنویت جوانان از دیگر اهداف این پژوهش بود. به‌ منظور دستیابی به این هدف، روش بررسی متون مربوطه، انجام شد. در این بررسی نمونه‌ای از مقالات نویسندگان برجسته در زمینۀ معنویت انتخاب و با استفاده از روش هرمنوتیک، مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل یافته‌ها با استفاده از سازمان‌دهی موضوعی به عمل آمد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد تاکنون دیدگاه‌ها و تعاریف متعددی از معنویت ارائه شده است که از آن جمله معنویت به عنوان فرایند سیر و سلوک تلقی شده است که در آن تعالی‌های مستمر به‌سوی منبع قدسی انسان در نظر گرفته شده است. علاوه بر این در برخی متون نیز جستجوی امر قدسی به عنوان معنویت قلمداد شده است. تعدادی از تعاریف بیشتر بر محصول یک فرایند اشاره می‌کنند که به صورت متصل شدن و پیوند خوردن با یک امر متعالی است. افزون بر این تحلیل یافته‌ها نشان داد که نظریه‌های رشد و تحول معنویت از جمله نظریه فاولر و الکایند، بیشترین تأکید را بر مراحل رشد فرد اعمال می‌کنند. از نظر این پژوهشگران هر طبقه‌ای از رشد مانند مقامی به حساب می‌آید که افراد بر طبق آن مرحله و مقام، عمل می‌کنند. هر مرحله بالاتر، به ‌طور کیفی از مرحله پایین‌تر پیچیده‌تر و پخته‌تر است. از دیگر یافته‌های این پژوهش پیامدها و موهبت‌های معنویت که در این مقال به آنها اشاره شده است، سلامت جسمی و روانی است که معنویت از طریق سازوکارهای مختلفی بر آنها اثرگذار است. همچنین تحلیل یافته‌ها که معنویت جوانان دچار آسیب و انحراف می‌گردد. این آسیب‌ها را می‌توان به آسیب‌های مرتبط با دوران رشد و تحول فرد، آسیب‌های مربوط به برآورده نشدن نیازهای اساسی در دوران تحول و آسیب‌های مرتبط با کمبود مهارت‌های لازم، تقسیم‌بندی کرد. پژوهشگران از تحلیل یافته‌ها به عوامل مؤثر بر رشد و ارتقاء معنویت آگاهی یافتند که از آن جمله عوامل خانوادگی، مرشدان و راهنمایان مذهبی، دوستان، عوامل فرهنگی و محیط دانشجویی می‌باشند. بررسی همچنین نشان داد که روش‌های مختلفی برای ارتقاء و تقویت معنویت وجود دارد؛ مانند روش‌های رفتاری، روش‌های شناختی و روش‌های معنوی. با شناسایی عوامل آسیب‌زا بر معنویت جوانان و به‌کارگیری روش‌های مرتفع سازی آنها، می‌توان در جهت رشد و ارتقاء معنویت جوانان، گام مؤثری برداشت.
واژه‌های کلیدی: معنویت، فراروندگی، جوان، رشد و تحول، آسیب‌شناسی